Жанның саулығы сол, оның өзінің және оның бөлшектерінің жайы жақсы болуының әсерінен әрдайым ізгі қылықтар көрсетіледі, игілікті істер істеледі және тамаша әрекеттер орындалады.

Оқырманға әсер ету, жақсы жаққа қарай өзгеру, жанның ауруы, игі істер мен сорақы әрекеттердің пайда болуының түп негізін көрсеті арқылы автор сол ауруды емдейтін – мемлекеттік қайраткер екенін де баяндайды.

Қалыңдыққа жылы сөздер, сенімді,адал жар болуға, жақсы, ұқыпты әйел болуға түрлі ақыл-кеңестер айтылды.

Қорқыт Ата өзінің ел-жұртына тағы мынадай өсиет айтқан: «Батыр туған жігіттің садағының оғы да қылыштай кесіп, түседі», «Атаның атын былғаған ақылсыз баланың әке омыртқасынан жаралып, ана құрсағында шырланып, тумағаны жақсы», «Ата даңқын шығарып, өзінің тегін қуған балаға ешкім жетпейді», «Өтірік сөз өрге баспайды, өтірікші болғаннан, жарық көріп, өмір сүрмеген көп артық».

Мәселен, ата дәстүрі мен салты, жанұя тәрбие, тәрбиедегі үлгі-өнеге туралы өсиетнамалары мен қатар жырларында да жақсы сөз етіледі.

Ат жемейтін ащы шөптің гүлденіп өспегені жақсы.

Атаның атын былғаған ақылсыз баланың әке омыртқасынан жаралып, ана құрсағында шырланып тумағаны жақсы.

Ежелгі жау ел болмас, ескі мақта жіп болмас, қонақ келмес үйдің қирағаны жақсы, жылқы жемес шөптің шықпағаны жақсы, адам ішпес ащы судың ағысты жылғаларды қумағаны жақсы, атаның атын былғайтын ақылсыз ұлдың тумағаны жақсы.

Ежелгі жау ел болмас, ескі мақта жіп болмас, қонақ келмес үйдің қирағаны жақсы, жылқы жемес шөптің шықпағаны жақсы, адам ішпес ащы судың ағысты жылғаларды қумағаны жақсы, атаның атын былғайтын ақылсыз ұлдың тумағаны жақсы.

Ежелгі жау ел болмас, ескі мақта жіп болмас, қонақ келмес үйдің қирағаны жақсы, жылқы жемес шөптің шықпағаны жақсы, адам ішпес ащы судың ағысты жылғаларды қумағаны жақсы, атаның атын былғайтын ақылсыз ұлдың тумағаны жақсы.

Ежелгі жау ел болмас, ескі мақта жіп болмас, қонақ келмес үйдің қирағаны жақсы, жылқы жемес шөптің шықпағаны жақсы, адам ішпес ащы судың ағысты жылғаларды қумағаны жақсы, атаның атын былғайтын ақылсыз ұлдың тумағаны жақсы.

«Атаның атын былғаған жетесіз баланың әке омыртқасынан жаралып, ана құрсағында шырылдап тумағаны жақсы.

Мәселен, «ойланып сөйле», «ойынан құрастырған», «аңдамай сөйлеген ау- ырмай өледі», «ой үстінде отыр», «ойы жүйрік», «ойы басқа жақта», «ойы жақсы» деген тіркестер бекер айтылмаса керек.

Адресантқа әсер ету үшін буылған шыбықты олай-бұлай иіп сындыра алмайды, ал Төле ор- тасынан буылған шыбықты шешіп, біртіндеп пырт-пырт етіп оп-оңай сындыра береді деген сөйлемдердегі қарамен белгіленген қайталама еліктеуіш сөздер жақсы қолданған.

Келесі күзде егін жақсы шығып, кедей егінді төреге айтпай жинап алыпты.

Келесі күзде егін жақсы шығып, кедей егінді төреге айтпай жинап алыпты.

Сөйлеу актісі сөзге қатысушылардың уақыт пен кеңістікке тәуелсіздік мүмкіндігін таныта алады» – деп жақсы ғылыми анықтама береді (Alkebaeva, 2014: 62).

Әсіресе, ежелгі дәуір әдебиеті мәтіндерін салыстыру ісіне өзбек, әзірбайжан, түркмен филологиясында жақсы дамып келеді.

Бизақов еңбегінде талданған: орфоэпиялық, яғни сөз құрамындағы айтылуы ауырлау дыбыс тіркестерін жеңілдету бағытындағы өзгерістің бір түрі сөздегі көршілес, кейде көршілес емес дыбыстардың орын алмастыруы сияқты метатезалық варианттар (хауыз/ қаузы, құлып/құлпы, өкпе/өпке т.б.); жергілікті ерекшелікпен байланысты орфоэпиялық варианттар (шөп/чөп, жақсы/джақсы), бір әріптің орнына басқасын таңбалаудан түзілген орфографиялық варианттар (сақара/сахара, бұқара/бұхара, шекара/шегара); поэзияда ритмикаға, өлең ұйқасы мен буын санына қарай қолданылатын орфоэпиялық варианттар (жүреді/жүред, оқиды/оқид, беріледі/берілед); сөз тұлғасын біріктіріп, тіркес түрінде немесе дефис арқылы жазудан қалыптасқан варианттар (ұрдажық/ұрда жық/ұр да жық, көк ала/ көгала); қос сөздердің түрленген варианттары (ығы-жығы/бығы-жығы, нан-ман/нан-пан, аз- маз/аз-мұз/аз-паз); сөздің ықшамдалуы барысында пайда болған варианттар (ол/о, сол/со, бұл/бұ); қазақ тілінің даму ерекшелігі тудырған семантикалық варианттар – еліктеуіш сөздер мен одағайлардың түр-түрі (ақшию/бақшию, жалт-жалт/жалт-жұлт, дабыр-дұбыр/дабыр-дыбыр) сияқты көптеген варианттар көрсетіледі.

Ахмет Байтұрсынұлы «Әдебиет танытқышында» роман суреттеп отырған заман жайы туралы айтқанда«роман алған замандағы тұрмыс сарынын көрсеткенде, сондағы адамдардың – үлкені, кішісі бар, жақсы, жаманы бар, байы, кедейі, төресі, қарасы бар, жасы, кәрісі бар – не істейді, не іздейді, не тілейді, неге сүйініп, неге күйінеді, неден именеді, неден күйзеледі, нені жақтырады, неден жиренеді, неге құмар, неге сұлық, қысқасы, иә бүтін бір жұрттың, яки жұрттың бүтін бір табының сыр-сипатын сөзбен суреттеп, алдыңнан өткізеді» (Baytursynov, 1991: 448) дейді.

Осындай ғылыми-рухани қажеттіліктің нәтижесінде аталған шығармалардың анау кеңес үкіметі заманындағыдай тек жақсы жақтарын белгілі бір шеңбер көлемінде қарастырумен шектеліп қалмай, әр қырынан сөз етіп, кемшіліктерінің де қандай сипатта екендігін ашып көрсету әдебиет тарихы алдындағы зәру мәселе демекпіз.

«Бұл ру идеологиясымен жырлау әдебі оқиғаны дәл шындығымен бермейді, қарсы руды мұқату, мінеу, өз руының батырын мінсіз жақсы қылып көтеремін деп біржақты шындықты бұрмалай орынсыз дәріптеп айту тенденциясынан туады» (Ысмайлов, 1948: 320).

Баспасөз бұл шығармаларды жақсы бағалады.

Басты кейіпкер «әлемдегі барлық аналар – жақсы дос; әлемдегі барлық балалар да жақсы дос» екенін түсінді.

Басты кейіпкер «әлемдегі барлық аналар – жақсы дос; әлемдегі барлық балалар да жақсы дос» екенін түсінді.

Аксиологиялық құндылықтар – адамға жақсы мен жаманды, керек пен керек еместі,маңызды және маңызды емес, жақын және алысты ажыратуға, бағалауға көмектесіп, әрекеттерін, қарым-қатынастарын реттеп отыратын білім қоры.

Маңдайға жазғаны: сәті түсіп, жолы болып, тағдырдың дегені, тағдырға не шара, бәрі тәңірдің қолында, жаман айтпай, жақсы жоқ, адамның дегені бола ма, алланың дегені болады ма, жолы болады, жол болсын, жолы ауыр, бұйыртқан дәмді жейміз, бұйырғаны осы, бұйрық та деген сөз тіркестерінде әрекетті орындаушы адам емес, бір сырттан басқаратын тылсым күшке сілтеме жасау, оның не екенін атамау, алайда оның күшін мойындау, оған бой ұсыну бар.