Өйткені бұл мәселе оның творчествосымен айналысушыларды қызықтырды және ғалымдардың жұмыстарында бұл ерекше тұлға жөнінде бір мағыналы емес бейне қалыптасты.

Олар: «Жын-шайтанды жеңген бір батыр жөніндегі ертегі», «Алдар көсе мен оның айлакер қызметкері жөніндегі ертегі», «Қарашаш сұлу мен Қаражан батыр туралы ертегі», «Алдар көсе мен оның қылықтары жөніндегі ертегі», «Алтын шашты Тотам бай мен оның сиқыршы қарындасы туралы ертегі»,

Бұл лекция, бір жағынан, Н.Ф.

Әсіресе, алаш қайраткерінің өмірі мен ағартушылық қызметіне қатысты жекелеген зерттеушілердің еңбектеріндегі естеліктер мен жеке зерттеулер жинақталып, бір жүйеге келтіріледі.

Алаш қайраткері Хайретдин Әбдірахманұлының ата-тегі мен отбасы туралы мағлұматтарда аталары Арғынның ішіндегі Қуандық тайпасының бір негізгі тармағы болып саналатын Темеш руынан.

Бір қызығы, қазаққа жиен Рахиманың әкесі Әкбар да Алаш жұртынан қыз алған.

Келесі бір құжатта 1922-1923 жылдардағы педагогикалық техникумдардың ашылуы мен олардағы қазақ балаларының санына қатысты қызықты мәліметтер кездестіреміз.

3 жылдық педагогикалық курстың директоры болған Жұмағали Тілеулин мен Хайретдин Болғанбаевтың білім беру саласында көрқарастары мен негізгі мақсаттары бір болған белгілі.

Ұлт санаткерлерінің ойшылдық-зерделіліктен, мейірім-шапағаттан, рақым-құштарлықтан туындаған түйінді ой-пікірлері, елдің есеюі, көркеюі жолындағы ардақты істері, ағартушылық істері, ағартушылық қызметі – ұлт руханияты тарихындағы айрықша бір құбылыс, өзгеше бір әлем.

Ұлт санаткерлерінің ойшылдық-зерделіліктен, мейірім-шапағаттан, рақым-құштарлықтан туындаған түйінді ой-пікірлері, елдің есеюі, көркеюі жолындағы ардақты істері, ағартушылық істері, ағартушылық қызметі – ұлт руханияты тарихындағы айрықша бір құбылыс, өзгеше бір әлем.

Бала тәрбиесіндегі бастауыш мектептің рөліне мән бере келе: «Ата-ананың балаларға ішкі тәрбиені бере алмайтыны да белгілі бір іс.

Алаш тұлғасы, даңқты азамат Хайретдин Болғанбайдың шығармашылығы мен тұлғасы – ұлттық тарихымыздың бір бөлшегі.

Кеңес айына бір рет ұйымдастырылып тұрады және ортадағы түйіткілді мәселелерді талқылайды.

Сонымен қатар, экономиканық-әлеуметтік ахуалдың белгілі бір шамаларда демографиялық үрдістің даму бағыттарына тікелей байланысты екендігін жоққа шығармаймыз.

Қазақстанның бүгінгі таңға дейін өңірде этносаралық татулықтың белгілі бір деңгейде жарқы үлгісіне айналуында тұлғалардың жасаған еңбегі арнайы зерттеуді қажет етеді.

Қазақстан тарихында қоныс аудару қозғалысының кезеңдері туралы бір жақты пікір жоқ.

Сырдария облысының құрамындағы Әулиеата уезінде осы кезеңдерде қоныс аударған этностар – орыстар, украиндар, белорустар, Қоқан хандығынан қалған өзбектер, Жетісу аймағына келген ұйғырлардың бір бөлігі, татарлар болды [10].

Мысалы, 1905-1917 жылдардағы мекеменің 12 жылғы қызметі нәтижесінде бір миллионға жуық қоныс аударушылар жерге орналастырылды [10].

Бірақ, жергілікті қазақ ұлтының оларға деген әлеуметтік-мәдени қамқорлықтары бір уақытқа жоғалмады.

Қазақстанның бір ғасырлық архив тарихын кеңінен толықтырып жазады.

жазылған бір немесе қанша сақтау бірлігі болмауы мүмкін.

Аса құнды істердің, құжаттардың тізімдемесі бір немесе бірнеше істер тізімдемесінің аса құнды құжаттарына, мұрағат қорының құжаттарына осы тізімдемедегі аса құнды сақтау бірліктерінің/есепке алу бірліктерінің санына байланысты мұрағат үшін қажетті даналар санына жасалады.

– 10 жылда бір рет; - аудиовизуалды және Электрондық-5 жылда бір рет және т.

– 10 жылда бір рет; - аудиовизуалды және Электрондық-5 жылда бір рет және т.

Мемлекеттік мұрағаттар заңнамалық тұрғыдан белгілі бір міндетті атқаратын арнайы мекеме болып табылады.

- істегі құжаттарды бір жүйеге түсіру;

мекемеде тұрақты сақтай ма немесе белгілі бір уақытқа дейін сақтау мәселелері кейін сараптамаға берілудің, құжаттарды тұрақты сақтауға немесе белгіленген мерзімі аяқталған соң жойылу мәселесін қарастыратын құжаттамалар орталығына берілуін жұмысшы комитеті шешеді.

Ал, көптеген құжаттар болса бір, үш, бес жылдан кейін жедел және анықтамалық маңыздылығын жояды.

Осыған байланысты, белгілі бір уақыт өткеннен кейін мұндай құжаттарға қол жетімділікті жоғалту қаупі

Мультимедиялық технологиялар негізінде жүзеге асырылатын құралдарды пайдалану бір құжатта мәтінді, графиканы және дыбыстық сүйемелдеуді біріктіруге, сызықтық емес құрылымға ие болуға, жарнамалық немесе демонстрациялық роликтерді көруді ұйымдастыруға, пайдаланушымен диалогты ұйымдастыру құралдарын қосуға мүмкіндік береді.

Тағы бір архив құжаттарының басым саласы климатология.

Мұрағаттық климатологияның міндеті-бұл деректерді белгілі бір уақыт аралығында климатты модельдеу және қалпына келтіру үшін пайдалану.

Жастар мәдениетін мәдени-тарихи құбылыс ретінде қалыптастырудың алғышарттары мен себептерін анықтау үшін оның қалыптасуы мен дамуы барысында белгілі бір кезеңде оны мәдениеттің белгілі бір түріне айналдыруға ықпал еткен БАҚ жиынтығын бөліп көрсету қажет.

Жастар мәдениетін мәдени-тарихи құбылыс ретінде қалыптастырудың алғышарттары мен себептерін анықтау үшін оның қалыптасуы мен дамуы барысында белгілі бір кезеңде оны мәдениеттің белгілі бір түріне айналдыруға ықпал еткен БАҚ жиынтығын бөліп көрсету қажет.

Бірақ, арналардың бір проблемасы жаңа ғана халық көңілінен шығып келе жатқан бағдарламалар аз ғана уақыттың ішінде жабылып қалады.

Олардың ішінде «күлтөбе», «Мың бір мақал», «төртеу түгел болса» және т.б.

Сонымен бірге жастарды дәстүрді білуге тәрбиелейтін бағдарламаларды бірі бұл-«мың бір мақал».

Тағы бір айтатын қуантарлық жағдай бұндай газеттер мен журналдар екі тілде де шығады.

Бір жағынан ол дұрыс та шығар, себебі үзіліс уақытында ғана маңызды.

Радиостанцияларда бір мамандық иелеріне арналған бағдарламалар бар.

Бұл дәстүрлі БАҚ-тың орнына заманауи технологиялардың келгенінің бір көрінісі.

Өйткені кез келген саяси қауымдастық өзінің табиғаты бойынша бір текті емес, ол ішкі қайшылықты, жанжалдық алғышарты бар болып келеді.

Есім бүгінде адамзат қауымы ақпараттық қоғам деңгейіне шыққанын айта келе, ол ұлттық немесе белгілі бір мемлекет шекарасында ғана көрінетін қоғам емес, ол әлемдік құбылыс деп тұжырымдайды: “қазіргі интернет заманында ақпараттық қоғамның шекарасы мемлекеттік шекаралармен анықталмақ емес, әлемдік деңгейде ақпарат көздерін пайдалану, нақтылы ақпарат алу бүгінде әркімнің үлесіндегі іс.

Тағы бір “әттеген-ай” дейтін мәселе - қазақстандық БАҚ-ның 80 % тәуелсіз, жеке меншіктегі нысандар екенін ескерсек, нарықтық экономиканың талаптарына байланысты олардың бірқатары отаншылдыққа тәрбиелейтін хабарларды таратқаннан гөрі, өздерін қаржымен қамтамасыз ететін демеушілерінің саяси және әлеуметтік тапсырыстарын орындауға көбірек көңіл бөлетіні баршамызға мәлім.

Бір сөзбен айтсақ, отандық БАҚ отаншыл болуы қажет.

Яғни, “миллиондаған адамдар белгілі бір газетті оқып, бір хабарды көріп және тыңдап, бір эмоцияға берілсе, оларда табиғи туыстық, бірлік пен ұжымдық жұмылу сезімдері қалыптасады.

Яғни, “миллиондаған адамдар белгілі бір газетті оқып, бір хабарды көріп және тыңдап, бір эмоцияға берілсе, оларда табиғи туыстық, бірлік пен ұжымдық жұмылу сезімдері қалыптасады.

Яғни, “миллиондаған адамдар белгілі бір газетті оқып, бір хабарды көріп және тыңдап, бір эмоцияға берілсе, оларда табиғи туыстық, бірлік пен ұжымдық жұмылу сезімдері қалыптасады.

Қазіргі таңдағы ақпарат құралдары мемлекет пен қоғамның құрамдас бір бөлігі ретінде саясаттың, саяси технологиялар және ақпарат құралдарының әсерінсіз жүзеге асуы қоғамда мүмкін емес.

Бұл топтар ішіне кіретін роккерлер, хиппилар, драйверлар және бір жынысты, дәстүрлі емес (қызтекелер ұйымы) топтар да кезігеді.

Сонымен қатар Іс-қимылдың белгілі бір жүйесін реттеуіне себепкер болады.

Қоғамдық үрдістер кезінде тағы бір мемлекетті жетелейтін және өтпелі кезеңде бұқаралық қатынастармен бірге дамитын бұл - саяси идеология.

Мемлекеттің басты міндеті еліміздегі жастардыің әртүрлі шашыраңқы саяси мақсаттарын бір арнаға топтастыру болып табылады.

БАҚ қазақи сананы, мәдениетті және менталитетті жаңғыртуға бірден бір құрал болып табылуы абзал.

Соңғы уақыттарды жастардың қоғамдық процестерге белсене араласуы мен саяси көзқарасы оның бір ұстанымға айналды.

Мақалада Ғабит Махмұтұлы Мүсіреповтың өскен ортасы, өмір сүрген қоғамының тарихи сипаты және осы арқылы кеңестік дәуірдегі жазулардың күнделікті өмірінің бір қыры жан – жақты зерттелген.

Бір сайлауда ауылдық старшындыққа да тағайындалғаны бар.

Ол күні жер де сілкінбеген, күн түгіл, ай да тұтылмаған: есте қаларлық боран да болмаған, ең алды қалжа сүйегіне иттер де таласа алмаған менсіз де үбірлі-шүбірлі бір қара үйде тағы бір бала туа салған да, басқа балаларының атына ұйқастыра ат берілген»

Ол күні жер де сілкінбеген, күн түгіл, ай да тұтылмаған: есте қаларлық боран да болмаған, ең алды қалжа сүйегіне иттер де таласа алмаған менсіз де үбірлі-шүбірлі бір қара үйде тағы бір бала туа салған да, басқа балаларының атына ұйқастыра ат берілген»

Тұлғаның тағы бір айта кететін қасиеті, ол аңшылыққа өте құмар болған.

Тағы бір ермегі балық аулау және суға сүңгу.

Проза оның тағы бір қыры ол жазуды қарындашпен жазған.

Тиянақтылық пен тазалық бір бойынан көрініс таба білген жазушының бұл қасиеттерін, туындыларының түпнұсқалары арқылы тануға болады.

Жазушы Мыңбай Рәштің мына бір естелігін де баспасөз беттерінен оқуға болады.

Ол күні жерде сілкінбеген, күн түгіл ай да тұтылмаған: есте қаларлық боран да болмаған, ең алды қалжа сүйегіне иттер де таласа алмаған менсіз де үбірлі-шүбірлі бір қара үйде тағы бір бала туа салған да, басқа балаларының атына ұйқастыра ат берілген», - деп жазады Мүсірепов өзінің автобиографиялық әңгімесінде.

Ол күні жерде сілкінбеген, күн түгіл ай да тұтылмаған: есте қаларлық боран да болмаған, ең алды қалжа сүйегіне иттер де таласа алмаған менсіз де үбірлі-шүбірлі бір қара үйде тағы бір бала туа салған да, басқа балаларының атына ұйқастыра ат берілген», - деп жазады Мүсірепов өзінің автобиографиялық әңгімесінде.

Жеті студент ортадан жалдап, өзін Белинскийдің шәкіртімін деп санайтын қартаң бір педагогтан қыс бойы оқыдық», - деп жазды ол [5].

«Қос шалқар» (1928), «Көк үйдегі көршілер» (1929), «Бір адым кейін, бір адым ілгері» (1932), «Талпақ танау» (1934) сияқты әңгімелерінде төңкерістен соң қазақ даласында болған саяси өзгерістер - байларды тәркілеу, халықты ұжымдастыру суреттеледі.

«Қос шалқар» (1928), «Көк үйдегі көршілер» (1929), «Бір адым кейін, бір адым ілгері» (1932), «Талпақ танау» (1934) сияқты әңгімелерінде төңкерістен соң қазақ даласында болған саяси өзгерістер - байларды тәркілеу, халықты ұжымдастыру суреттеледі.

Ғ.Мүсірепов 1955-1966 жылдар аралығында «Автобиографиялық әңгіме»(1956), «Сөз жоқ, соның іздері» (1962), «Өмір жорығы» (1963), «Айгүл қойшының бір күні» (1964), «Тимка-Димка» (1965) және т.б.

әңгіме– новеллалар, «Кездеспей кеткен бір бейне» поэмасы (1966ж); «Әдебиет тілі жайында», «Кино өнерінің келелі мәселелері», «Күресте туған ынтымақ», «Қос жұлдыз», «Айнымас көңіл, ажырамас құшақ»,

«Ұлы белес», «Тың түбірлі тақырып», «Азия-Африка жазушыларының қозғалысы жаңа белесте», «Мұхтар Әуезов туралы сөз», «Дос жүректен мың да бір сәлем!», «Италия сапарынан» және тағы басқа әдеби-көркем сын мақалалары, публицистикалық мақалалар жазды.

1968 жылы Ғабит Мүсіреповке «Кездеспей кеткен бір бейне» атты поэмасы үшін Қазақ ССР-ның Абай атындағы мемлекеттік сыйлығы берілді.

Ғабит Мүсірепов өз кезеңіндегі әдебиеттің дамуына сіңірген орасан зор еңбегінің арқасында бір қатар орден, медальдармен марапатталды.

Құсни екеу жарты ғасырға жуық бір шаңырақта ғұмыр кешкенімен, 1964 жылы жазушының жары өмірден өтеді [16].

Тіпті, хат жазып қалар ма екен, қоңырау шала ма деген үмітпен, көңілде бір жанды күтетінін айтқан.

Ақыры бір жиналыста кездесті», – дейді.

«Абыр- сабыр басылып, ел жатқанда, шымылдықтың артында, бір бұрышта түнгі сменаға шыққан жұмысшыдай жазуға отырасың», – деп жазады Ғ.Мүсірепов өзінің автобиографиясында.

Мүсірепов 1932 жылы «Бір адым кейін, екі адым ілгері» атты әңгімесін жазды.

Сіресіп қалғандай табан аудармай, кек кернеген ана да тұр, мың сұрауына бір жауап ала алмай ызаға булығып Антонов та тұр.

Шығарманың көлеміне, қамтылған оқиғалардың ауқымына қарай, қай бір зерттеушілер роман деп те атап жүр.

Осы арада Зейнолла Қабдоловтың «Мүсіреповті мақтаудың керегі жоқ, Мүсіреповпен мақтану керек» деген пікірі қаншалықты әділ айтылғаны еске түскенде, көңіліміз тағы бір есе көтерілері сөзсіз...