Осы орайда, оларда жаңа жеке ресурстардың анықталуы жағдайында және заманауи педагогтың кәсіби қарым -қатынасының өсуінд е тиімді стратегияларды құру мақсатында оларды неғұрлым тиімді пайдалану сөз болады.

Сондықтан кез келген сөз нысан бола алады [11, 1].

еңбектерінде жүзеге асқандығы отандық зерттеушілердің ғылыми талдауларында сөз етіледі.

Мақалада осы тәріздес талдау жолдары жан - жақты сөз болған

ХХ ғасыр басындағы әдебиет сыншылары проза туралы сөз қозғағанда, ойлау мен ақылға негізделген мәтін дегенге саяды.

Прозалық және поэзиялық (поэтикалық) мәтіннің бір-бірінен сыртқы айырмашылықтарына қарамастан, өлең сөз бен қара сөз – әрқайсысы өз алдына томаға тұйық жүйелер емес, олардың арасына үзілді-кесіліді шек қоюға болмайды.

Прозалық және поэзиялық (поэтикалық) мәтіннің бір-бірінен сыртқы айырмашылықтарына қарамастан, өлең сөз бен қара сөз – әрқайсысы өз алдына томаға тұйық жүйелер емес, олардың арасына үзілді-кесіліді шек қоюға болмайды.

Т.Есембеков сыртқы композиция элементтеріне шығарманың атауын, авторлық арнау, эпиграф, алғы сөз, кіріспе, бөлімдер мен тараулардың атауы, прозалық мәтінге енгізілген өлең, құжаттар, эпилог, соңғы сөзді жатқызады.

Қос әріппен берілген «pasha» сияқты сөздерді «пасха», «пасһа», «паша» деп үш түрлі оқуға жол беретін sh(ш) диграфын сөз ішінде дәл тану да оңай бола бермейді.

Мысалы, ағылшын тілінде қысқартып алынған CD мен SD таңбасы екі түрлі мағынадағы сөз болып кетеді.

Бір елдің сөзі екіншісіне өтуі, яғни бір тілден екінші тілге сөз ауысуы қалыпты жағдай.

Тағы бір заңдылық, бір тілден екінші тілге сөз ауысса да, тіл дыбыстары ауыспауы керек.

«Ю» әрпі төл сөздерде, сонымен бірге шеттілдік сөздерде сөз басында және дауысты дыбыстан кейін «йу» әріп тіркесімен aйу, oйу, кайута, ал дауыссыз дыбыстан, айыру белгісі (ъ) мен жіңішкелік белгісінен (ь) кейін «ү» әрпімен таңбаланады: парашют-парашүт (parashút), абсолют-абсолүт (absalút), глюкоза-глүкоза (glúkoza), компьютер-компүтер (kompúter), тьютор-түтор(tútor).

Төл сөздерде, сонымен бірге шеттілдік сөздерде сөз басында және дауысты дыбыстан кейін «йу» әріп тіркесімен (аю-айу, ою-ойу, Юрмала-Иурмала) жазылады.

Бұл жерде де жіңішкелік белгі орны жіңішке айтылғанмен, бүкіл сөз аралас буынмен жазылады.

Бұл ереже де тіліміздің үндесімін сақтауға бейімделгенімен, сөз аралас буынды болып тұр.

Ал «-дж» әріп тіркесінің арасынан буын жігі өтетін және сөз мағынасы өзгеретін жағдайда «д» әрпі сақталып жазылады: бүджет, лоджы.

Сөз соңындағы қайталанған қосар әріптің біреуі, сөз ортасындағы қайталама «сс, мм, лл, тт, фф, нн, бб, рр, пп, гг, дд, кк, уу» дыбыстарын білдіретін әріптердің бірі түсіріліп жазылады деген ереже бар.

Сөз соңындағы қайталанған қосар әріптің біреуі, сөз ортасындағы қайталама «сс, мм, лл, тт, фф, нн, бб, рр, пп, гг, дд, кк, уу» дыбыстарын білдіретін әріптердің бірі түсіріліп жазылады деген ереже бар.

Сөз соңындағы «-нг» әріп тіркесі «ң» әрпімен жазылады, қосымшалар үндестік заңына сәйкес жалғанады: боулинг-боулиң, рейтинг-рейтиң.

Ал біріккен сөз сыңарларының жігіндегі дыбыстар ауызша айтылуына сай жазылады: Айғыз, Байгелді, Бибажар, Есенғұл, т.б.

Қазынашы туралы сөз қозғалғанда Жүсіп хас хажып әуелі малдүниенің, байлықтың маңызына тоқталады.

Демек, Қарахан мемлекетінің қазынасы хан сарайында орналасқан деген сөз.

Алғанда, бергенде қарым-қатынасы сыпайы болса; үлкенге, кішіге жылы сөз сөйлесе (ауд.

Өзге әлемде бұл сөз мүлде кездеспейді.

Бұл сөз Швеция, Норвегияда кездеседі, бірақ дәл Данияда аталған концепт жұмыстан ләззат алу рейтингін көрсетеді.

Екі әңгімеде де ерекше бір кездесу жайында сөз қозғалады.

«Сөйлесім» – осы басты шартты және ортақ тілдік әрекетті білдіретін сөз деп атайды [2].

Көп нүктенің орнына тиісті (дыбысты, сөзді, сөз тіркесін, мақал-мәтелді, тұрақты сөз тіркесін, аудармасын) қойдырып жаздыру.

Көп нүктенің орнына тиісті (дыбысты, сөзді, сөз тіркесін, мақал-мәтелді, тұрақты сөз тіркесін, аудармасын) қойдырып жаздыру.

ойыны бойынша мақал-мәтел, тұрақты сөз тіркестерінің жұбын жаздыру.

Алғашқыда берілген бес жаңа сөз кем дегенде он сабақта қайталанып отыру керек, әр сабақта жаңа сөздерді біртіндеп қосып отырып, күнделікті сөздік қорларында қолданысқа енуі қажет.

Оқытушы сөз қолданысында студенттің жадында сақталып қалатындай әдемі нақыл сөздер, фразеологизмдер, мақал-мәтелдерді үнемі айтып отыру керек.

Түйін сөздер: әдебиеттану, сүлей, образ, сөз өнері, эстетика, суретті сөз, кейіпкер, тип, көркем бейне, бейнелілік, теория, ұлттық ерекшелік, ұлттық сипат.

Түйін сөздер: әдебиеттану, сүлей, образ, сөз өнері, эстетика, суретті сөз, кейіпкер, тип, көркем бейне, бейнелілік, теория, ұлттық ерекшелік, ұлттық сипат.

Аристотель заманынан күні бүгінге дейін сөз өнері мен өнер туындысы адам өміріне байланысты өрбиді.

Сөз өнеріндегі өмір шындығы тек адам арқылы, адам образы арқылы жинақталып, адам образы арқылы танылатынын жеткізген.

Бұл мәселе жөнінде Ахмет Байтұрсынұлы «Әдебиет танытқыш» еңбегінде көркем өнерді жүйелей келе, сөз өнеріне қатысты өз ойын: «Алдыңғы өнердің бәрінің де қызметін шама-қадірінше сөз өнері атқара алады, қандай сымбатты, кескінді суреттер болсын, қандай әдемі ән-күй болсын, сөзбен сөйлеп, суреттеп көрсетуге, таныстыруға болады.

Бұл мәселе жөнінде Ахмет Байтұрсынұлы «Әдебиет танытқыш» еңбегінде көркем өнерді жүйелей келе, сөз өнеріне қатысты өз ойын: «Алдыңғы өнердің бәрінің де қызметін шама-қадірінше сөз өнері атқара алады, қандай сымбатты, кескінді суреттер болсын, қандай әдемі ән-күй болсын, сөзбен сөйлеп, суреттеп көрсетуге, таныстыруға болады.

Есмағамбет Ысмайыловтың «Әдебиет теориясының негіздері» (1940), З.Қабдоловтың «Сөз өнері» (1976) атты еңбектерінде Аристотель тұжырымына сүйене отырып, әдебиеттану ғылымындағы ең өзекті мәселелерді теориялық тұрғыдан негіздеген.

Бүгінгі әдебиеттанудағы «бейне», «әдеби бейне», «көркем бейне», «кейіпкер», «тип», «суретті сөз» деген мәселелер туралы А.Байтұрсынұлы былай дейді: «Асыл сөздің сипаттарын білу тыңдаушыға да қажет, Абайдан кейінгі сөзге талғау кіреді: айтушы да, тыңдаушы да сөзді талғайтын болады.

Олай болғаны – Абай асыл сөздің нұсқаларын айқындап көрсеткеннің үстіне, аз да болса, асыл сөз сипаттарын айтып та жұртты хабардар қылды» [3, 165].

Әдебиет – сөз өнері адамға өмірді танытып, дүниетанымын кеңейтіп, көзқарасын қалыптастырады.

Әдебиет өнеріне тән көркем бейне және бейнелілік деген ұғым бар десек, адам тұлғасын көркем бейнемен беретін болса, көркем сөз құдіретін танытатын оның тілі, яғни суретті сөз, айшықты тілі болып отырады.

Әдебиет өнеріне тән көркем бейне және бейнелілік деген ұғым бар десек, адам тұлғасын көркем бейнемен беретін болса, көркем сөз құдіретін танытатын оның тілі, яғни суретті сөз, айшықты тілі болып отырады.

Демек, бейнелілік ақын не жазушының сөз құдіреті арқылы айтар ойын айшықтап беруі, танытуы.

2) Суретті сөз.

Сөз өнерінің ұлттық ерекшелігі дегеніміз – ұлттардың тарихи-мәдени дәстүрі мен қоғамдық ерекшеліктерінің көркем бейнеленуі.

Қаламгер шығармаларындағы әдеби бейне және бейнелілік сөз болғанда стильге тоқталмай кетуге болмайды.

Сондықтан әр жазушының сөз талғау, бейнелеу дағдысын қолдану, көркемдегіш сөздерді орнын тауып қолдану, сөйлем құру, шешендік мәнерлігі, даралық дағдысы қалыптасады, дамиды.

Әрбір көркемдік ағым – әр дәуірдегі идеологиялық күрестің сөз өнеріндегі көрінісі», – дейді [5, 595].

Сөз өнерінде ой-пікір бейнесі сол кезеңде өмір сүрген таптың мүддесі мен эстетикалық талабын бейнелейді.

Көркемдік образ, яғни, әдеби бейне туралы сөз қозғамас бұрын «образ», «бейне» туралы айтқан жөн.

Бірі – саяси, ғылыми сөз өнерінде қолданылса, яғни, көріктеу тәсілдері (теңеу, айқындау, балау, кейіптеу, алмастыру, астарлау), екіншісі – тіл образдылығы.

Мысалы, «Төңкеріс анасының бүйірін білкілдетіп жатқан, тез арада жарық көрер бөбек сияқты», - бұл балау сөз, бірақ көркем бейне емес.

Өмірді образ арқылы ойлау, танып, бейнелеп берудегі жазушының сөз қолданысы.

Әдеби бейне, бейнелі сөз арқылы өмір шындығынан жасалған суреткердің танымдық шығармашылығының жемісі болатыны сөзсіз.

Кейіпкер сипатына ықпал ету үшін бейне, суреттен шыққан әр сөз өзара қатар түзеп, тіркес құрғанда, өзгеше айшық өрнек пайда болады.

Сондықтан адам сөз өнерінде бейнелеудің негізі болады.

Міне, осылай тізе беруге болады, ақындардың сөз қолдануына қарай ой құбылып, кейіпкерлер бейнесі кейіпкер характерін аша түседі.

Ұлттық әдебиетімізде ой тереңдігі мен мазмұндылығы, тіл құнарлылығы, өзіндік сөз саптауымен ерекшеленеді.

Міне, осы мінездемелер арқылы біз Сыр сүлейлері деп аталатын өнер иелерінің өзіндік дара ерекшеліктері, образ жасаудағы шеберлігін сөз етеміз.

ақындар шығармаларындағы көркемдік өрнек, бейнелі сөз қолданыстарын айқын көреміз.

Олардың сөз саптауы да ерекше мәнге ие болған.