– Әртүрлі бағыттағы кітаптарды тәржімаладым: бастапқыда психология, бала тәрбиесі; кейін өнер (Ван Гог нақыштары, бейнелеу өнеріндегі композицияның тарихы, сурет салуға үйрету, ойып өрнек салу және т.б.); әдеби зерттеулер (Фирдоуси шығармашылығы Ресей шығыстанушылары көзімен); проза (қазақ жазушысы М.Әуезовтің «Абай жолы», пәкістандық қаламгер Шоукат Седдиқидің «Разия бегім» романы, әзірбайжан жазушысы Қалам Мұхаммедовтың «Бардия» кітабы, орыстың сөз зергері Федор Достоевскийдің «Ойыншы» романы, Варлам Шаламовтың «Колыма қиссалары» атты 4 томдық кітабы, Ольга Петрочуктың «Ван Гог нақыштары», Светлана Алексиевичтың «Чернобыль дауысы», Андрей Белыйдың «Петербург» романы және т.б.).

Халықта «Жер малды асырайды, мал қазақты асырайды» деген сөз бар.

– Рақмет, – Назгүл өзінің емес, бөтен біреудің баяндамасы туралы сөз болып тұрғандай қинала жауап қатады.

Ал ол болса, осынау қуанышты күндердің бәрінде де сол баяғы сиқырлы, құдіретті көркем сөз – әдебиет туралы айтумен болды.

– Сөз жоқ, та-ма-ша жігіт!..

Анасынан әкесі туралы жылы сөз ести қоймасын білген соң, ағасына мүләйімси тіл қатты:

Аузына алғаш түскен

Бүгінгі бір шоғыр алға басар жастардың шығармашылығында сөз еркін өмір сүріп, поэзия еркін тыныс тауып, ой еркін қанаттанып, өзгеше ырғақ пен бітім сомдап жүлгеленіп келеді.

Артық сөз жоқ.

Бірде Стендальдың «Қызыл мен қарасын» оқып отырғанымда, шығарма ішіндегі бір дәруіштің айтқаны бар «Сөз адамға ойын жасыру үшін беріледі» деп.

Қазақтың аса көрнекті ақыны Тұманбай Молдағалиев туралы сөз айтылса, көпшілік жұрт, әсіресе, қаламгер қауым оны «Махабаттың жыршысы» деп бағалалайды.

Бабалар рухына бір жылы сөз айтпайсыңдар ма?

«Адамды адам еткен – еңбек» деген сөз бекер айтылмаған.

«Қазақ менталитеті: кеше, бүгін, ертең», «Тарих философиясы және бүгінгі заман», «Сөз және жазу: дыбыс, таңба жүйесінің трансформациясы», «Ұлттық идея және идеология», «Қазақтар ментальдығының бастауы», «Мәдениет және өркениет», «Тәуелсіздік философиясы», «Өмір мәні», «Ғылым тарихы мен философиясы», тағы басқа еңбектеріңіздің тақырыбынан‑ақ көп сырды аңғаруға болатын сияқты.

Хиросиманың трагедиясын сөз етті.

– Жұбайыңыз туралы бір- екі ауыз сөз айтыңызшы.

Осы жиында сөз алған БҰҰ Бас Хатшысының орынбасары Фабрицио Хохшильд-Драммондтың: «Егер әл-Фараби қазіргі заманда өмір сүрсе, онда сөз жоқ Біріккен Ұлттар Ұйымын басқарған болар еді», – деуі Ұлы ұстаздың әлемдік деңгейдегі беделінің бүгінгі заманда да теңдессіз биік екендігін дәлелдейді.

Осы жиында сөз алған БҰҰ Бас Хатшысының орынбасары Фабрицио Хохшильд-Драммондтың: «Егер әл-Фараби қазіргі заманда өмір сүрсе, онда сөз жоқ Біріккен Ұлттар Ұйымын басқарған болар еді», – деуі Ұлы ұстаздың әлемдік деңгейдегі беделінің бүгінгі заманда да теңдессіз биік екендігін дәлелдейді.

Егер әр университет бәсекеге қабілетті маман даярлаумен қатар, әл-Фараби ілімінен сабақ алатын, жоғары рухани құндылықтарды бойына сіңірген азаматтарды қалыптастырса, онда сөз жоқ, келешекте жер бетінде қайырымды әлем орнары анық.

Әлде, адамның жасы ұлғайған сайын туған жерге деген ынтықтығы артатын әдеті бар ма, Құсекең айналдырып әкеліп балалық шағы мен ауылы жайлы сөз қозғай берген.

Жалпы, Құсыман Игісін жайлы, оның теле-радио саласында атқарған жұмыстары турасында сөз қозғайтын болсақ, жуық арада айтып тауыса алмайтынымыз даусыз.

Мысалы, арнаулы пошта қызметінің күзетшісі Семенихин деген біреу «Дорводстрой» тресінің бетоншысы Әділ Молдыбаевпен сөз таластырып қалып, автоматтан оқ атқан.