Заманының өкпек желіне қарсы тұра алмай, отарлаушылардан, олардың қолшақпарларынан зардап шеккен жұрт Иманжүсіп, Мәди, Зәкәрия сынды батырларынан пана тапты.

Авторлар адам мен жылқыға қатысты жерлеу рәсімдері мен олардың қатынастарын қайта құрастыруға тырысады.

Ғалымдардың пікірі бойынша, математикалық талдау құбылысты нақтылауға, олардың сандық сипаттамаларын беруге көмектеседі.

Қасымбеков [23] жасақталған электрондық каталог пен толық мәтінді деректер қорындағы ақпараттық ресурстар, Қазақстанның сол өткен дәуіріндегі қалыптасқан жағдайдың аспектілерін әр қырынан қарап талдау, рельефті реконструкциялау және олардың қалыптасу элементтерінің тарихи шынайылығын бағамдауға мүмкіндік беретіндігін баяндайды.

Олардың ішінде алтынмен аптап, күміспен күптелген ат әбзелдері, сом алтыннан құйылған 39 қапсырма сияқты мүліктерге қоса, дөңгелек үстіндегі алтыннан шеніп жасаған пеңгей (пеңгей – медальон, қаңғай – медаль) де бар еді...».

Бірақ, көне Гректердің құдайлар туралы аңыздарында, әсіресе, политеистік сарындағы діни дүниетанымдарында олардың ұрпақтары бар, тіпті, әкесі, анасы, баласы, т.б.

V ғасырларында ғұндар империясы ыдырағаннан кейін, 100-150 жылдан кейін олардың орнын басқан, генетикалық жағынан туыс түркі халықтары өздерінің Түркі қағанаты деп аталатын мемлекеттерін құрғандығын, олар да саяси-тарихи сахнада беделге ие болғандығын дәлелдеп жүр.

Түркілерде тәңіршілдік алдыңғы орында тұрғанымен, олардың мәдени тарихынан зороастризмнің де, буддизмнің де, манихейліктің де іздерін аңғаруға болады.

Түркі билеушілері халқының болашағы мен олардың тәуелсіздігіне алаңдады.

Бұнда «Бала, әке, ата, арғы ата, баба, текті ата, түп ата» деген түзілім арқылы ретроспективті бағдар құрылса, «Ата, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат» тізбегі арқылы ұрпақтардың перспективті жобасы жасалады және олардың әрқайсысының өзіндік атаулары болғандығы да белгілі жайт.

Бұл бір жағынан террористерді жігерлендірсе, екінші жағынан Құдай жолында мұсылман еместерге қарсы соғысып, олардың мал-мүлкін тартып алу секілді исламның діни саясаты ретінде қарастырылады.

Нәтижесінде, әлҚағида ұйымы құрылып, олардың Батысқа, АҚШ-қа (11 қыркүйек) шабуыл жасауы арқылы жиһад сөзін халықаралық деңгейде мәңгі қатыгездікпен балап, теріс бұрмалап жіберді.

Империя үшін мұсылмандар христиандардың қас-дұшпаны ретінде танылып, олардың көбеюіне жанжақты жол бермеу жоспарлары құрылды [3, 152-б.].

Олардың бірі белгілі бір мекенге ғана қатысты яғни, жергілікті локальды сипатта болса, екіншісі барша әлемге қатысты болып отыр.

Қазіргі уақытта әйгілі әл-азһар шейхі Ахмет ат-Тайеб, Рамазан әл-Бути секілді заманауи ислам ғұламалары классикалық ғалымдардың тұжырымдарына сүйене отырып, жиһадтың мұндай террористік ұйымдарға мүлде қатысы жоқтығын ашып айтып, олардың қылмыстық әрекеттері исламмен жанаспайтынына қатысты тұжырымдамалар [9] шығарған.

Кешегі заман, қандай болса да олардың дәуірі.

Aқылды кici мeн aқылcыз кiciнiң aйыpмaшылығы неде, олардың парқы неде, aқылды, ecтi кiciнің әрекетіне тоқталады.

Ал, сол кездегі елді билеп отырған болыс, ауыл старшындары қазақтардың туу туралы күәлігінің жоқтығын пайдаланып, феодалдардың балаларының жасын ұлғайтып, олардың орнына қара кедей отбасындағы жасы жетпеген және жасы келген кәрі адамдардың тізімін қара жұмысқа жарайды деп береді.

Алайда, түріктер олардың этнонимі тарихта тіркелмеген заманға дейін де өмір сүрген.

Олардың айтқаны рас еді.

Олардың ешқайсысы да «жаңбыр жаңбырдың арасымен жүріп», уақыт ығында шуақтап отырмаған.

Олардың сол кезеңдердегі діни сенімдері мен зороастризм дінінің дүниеге келуі, Ахура Мазда құдайының басқа ұсақ құдайлардан айырмашылығы және оның жоғары деңгейге көтерілуінің себептері көрсетілген.

Олардың Аспан құдайын бәрінен жоғары қоюы кейін Ахура Мазда құдайының жеке дара қалыптасуына жол ашады.

Бұл турасында Иранда жарық көрген А.Омстедтің кітабында байырғы діндері турасында былай дейді: «Сол кезеңдерде ирандықтардың діні қарабайыр күйде табиғат тылсымына олардың иелері диюлар және шынайы аспан құдайларына табынатын.

Сонымен қатар, табиғаттағы тепе-теңдік осы төрт элементтің айналымына байланысты деп саналды, сондықтан олардың ластануы табиғат тәртібін бұрмалауға әкеледі – сол үшін де оны кірлету күнә деп саналады.

Олардың көпшілігі сол дәуірлерде тасқа қашап жазылған патшалардың еңбектерінің арқасында бүгінгі күнге дейін сақталып жетті.

Олардың көшпелі, немесе жартылай көшпелі болғандығы, кейін отырықшылыққа үйренгендігі турасында орыстың белгілі шығыстанушы ғалымы И.В.

Ендігі жерде олардың тек қана тілі емес, сонымен қатар ұстанған діндерінде де ішінара өзгерістер ұшырай бастайды.

Себебі олардың тұтастанып, іргелі мемлекет құрып, өзінің мәдениеті мен діні өркендеген, экономикасы дамыған басқа державалармен терезесі тең мемлекет құру үшін әлі де мыңдаған жылдар керек болатын.

Оған себеп Геродот өз кітабында парсылар патшасы Дарий І-нің жорықтары турасында айтқанымен, олардың үлкен құдайын «Зевс» деп көрсетеді.

Геродот Орта Азиялық скифтер туралы жазғанда скифтердің әдет-ғұрыптары, олардың кейбір аңыздары мен белгілі адамдары турасындағы аңыздары мен оқиғалары, бұл халықтың наным-сенімге қатты қарайтындығына дейін мұқияттап назар аударып отырған.

Дегенмен, скифтердің де сол кезде үлкен мемлекеттермен одақ құрып, терезесі тең дәрежеде тұрғандығын айтқанымен олардың құдайларының аттары аталмаған.

Мұндай аңыз скифтерде болғанымен, олардың грек мифіндегі Гераклмен жақындасуы кейінгі аңызға жатады, яғни бұрынғы аңызбен кейінгі аңыздың араласуы негізінде жаңа аңыздың дүниеге келгендігін көрсетеді.

Бірақ, олардың ана тілін білуіне баса мән берген жөн.

Берілген тапсырмаларда лингвистикалық форманың ерекшелігін көрсете отырып, олардың құрастырылуы мен колданылуына аса мән беру керек.

(Ойыңыз)», – деген сұраққа олардың 72%-ы «иә», 22%-ы «жоқ» және әрқайсысы 3%-дан «білмеймін» және «мүмкін» деген жауап алдық.

Бұл ойлар адамның рухани дүниетанымы олардың адамгершілік сезімімен байланысты деген тұжырымға келеді.

Мұғалім дүниетаным туралы өз пікірін анықтап, дүние туралы көзқарастарын дамыта бастағаннан кейін олардың білім беру тәжірибесі негізінде жатқан пікірлерді сезіну жоғарылайды [18].

Руханилық құрылымында бірнеше компоненттер айтылады, бірақ олардың барлығы жалпылама ортақ.

- тәрбиеленушілерді бағалау мұқтаждығы, ең алдымен олардың дұрыс жақтарын байқау, алғыс білдіру, жетістіктері үшін мақтау, өзін-өзі дамытуды алға бастыру;

Руханилық адамның динамикалық сипаттамасы ретінде олардың ішкі дүниемен өзара әрекеттерін анықтайтын және осы өзара әрекеттер нәтижесінде жеке-тұлғалық дамуы қалыптасатын құбылыс.

Өйткені болашақ мұғалімдердің рухани дүниетанымы мен руханилығын дамыту

Дене жаттығуларының көп болуы және олардың вариативтілігі психикалық ауруларға байланысты дене жүктемесін дараландыруға, денсаулықты нығайтуға, ағзаның жұмыс қабілетін арттыруға және студенттерді дене шынықтыру-сауықтыру қызметіне тартуға мүмкіндік береді [1; 2; 3; 4].

Денсаулығында ауытқулары бар студенттердің дене шынықтыру-сауықтыру қызметі олардың білім беру үдерісіне бейімделу дәрежесінің көрсеткіші болып табылады [8; 9].

Студенттер арасында дене тәрбиесі мен спортты танымал ету қажеттілігі олардың жеке басының сұраныстары мен құқықтарын қамтамасыз ету ғана емес, сонымен қатар даму ерекшеліктерімен, өмір сүру жағдайының тұрақты өзгеруімен, сондай-ақ қоғамның жоғары білікті мамандарды даярлауға «әлеуметтік тапсырысымен» байланысты [10].

Бейімдік дене тәрбиесі қоғамның барлық мүшелері үшін тең жағдай жасауға мүмкіндік береді, олардың қоғамдық, мәдени, дене шынықтыру-спорт өміріне қатысу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Қимыл-қозғалыс әр түрлі болуға тиіс, ал олардың саны ағзаның биологиялық қажеттігіне сәйкес және жекелеген органдар мен жүйелердің морфофункционалдық жетілу дәрежесіне сай болуы қажет.

Тиімді қимыл белсенділігі, дұрыс тамақтану, тиімді күн режимі, шынығу, салауатты өмір салтына тәрбиелеу сияқты факторларды кеңінен пайдалану балалар мен жасөспірімдердің функционалдық-психологиялық мүмкіндіктерін және олардың оқу мен еңбекке деген қабілетін дамытуға қолайлы жағдай туғызады.