Қытай даосизмі бойынша «Адам әдеп, салтқа бағынуы тиіс.

Ал «Құпия шежіреде» бұл сөз ғұрыпты адам, дос болу дәстүрі, ұлы заң, ұлы дәстүр және оған бағыну нормасы деген мағыналар бойынша берілген.

Бұл өсиет бойынша «жылдың соңы мен басында хан ұлдары, нояндар, уәзірлер, жиналып, мұқият тыңдап, көрсеткен жолмен жүруі тиіс болған екен.

Бұл шежіредегі адамгершілік өсиеттер мен әңгімелерді мағынасы бойынша татулықты сақтау, жақсы мен жаманды айыра білу, ер жүректі, төзімді болу, сыйластық, әділ болу, міндетіне жауапкершілік, адамдық әдеттерді сақтау, сақтық пен байқампаздық дегендей бөлуге болады.

Қытай деректемелері ішінде «Юан Шидің» 124-тарауында айтылатын аңыз бойынша Шыңғыс хан батыстағы найман Таян ханына жорық жасағанда қойынында таңбасы бар найманның қашқын уәзірі Татартонғаны тұтқынға түсіреді.

Шаманизм бойынша, «Тәңірі» (Аспан) көшпенді тайпалардың ата-бабаларынан жалғасып келе жатқан сенімі болса, оған «Мәңгі» сөзді Шыңғыс хан қосып, терең философиялық, діни мағына еңгізді және бұл ұғымды толық теория тұғырына жеткізе алды.

Тайлор мәдениет тарихын ілгерілемелі даму процесі ретінде қарастырып, мәдениеттің даму барысында құрал-жабдықтар, өнер салалары, діни наным-сенім түрлері – бәрі де жетілдірілу үстінде болатынын айтып, мәдени эволюционизм позициясы бойынша мәдениеттің дамуы өткеннен асып түсу, бұрынғыны жетілдіру деп түсіндірген.

«Құпия шежіре» мәнмәтіні бойынша Моңғол империясының ұлы жетістіктері мен жеңістеріне әсер еткен басты себеп - рухани құндылықтардың қалыптасқан жүйесі немесе ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан көне дәстүрді сақтай отырып, жаңаны ұтымды қабылдай білгендігі екені айқын көрінеді.

Бұл айтылған әдептілік талаптары мен ережелері алғаш қарағанда жай ғана сөз тіркестерінен құралған этика сияқты болғанымен әл-Ғазали бойынша оларды орындау және сақтай білу үлкен ыждиһад пен қажымас қайрат пен жігерді талап етеді.

Онда «Секуляризм критерийлері бойынша мемлекеттердің типологиясына» жан-жақты анықтамалар берілген және олардың қалыптасуы туралы көптеген көзқарастар көрсетілген [2013, Б.18].

Тұтастай алғанда теократиялық елдерде діннің діни қағидаттар бойынша мемлекеттік және қоғамдық өмір салуға мүмкіндігі бар.

Адам, этникалық қоғамдар, мемлекеттер - олардың табиғи, құдайсыз іргетасы бойынша «жарқын болашақты» құруға мүмкіндіктерін сарқып алды, бұл әлемдік қатынастардың қазіргі заманғы жаһандық дағдарысы.

Инклюзивті білім беру жағдайында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып оқытуды ұйымдастыру бойынша зерттеулердің айтарлықтай көлемі бар болғанына қарамастан, информатика пәнін оқытудың инклюзивтілігін қамтамасыз ету бойынша көбірек ғылыми нәтижелер әлі де қажет.

Инклюзивті білім беру жағдайында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып оқытуды ұйымдастыру бойынша зерттеулердің айтарлықтай көлемі бар болғанына қарамастан, информатика пәнін оқытудың инклюзивтілігін қамтамасыз ету бойынша көбірек ғылыми нәтижелер әлі де қажет.

Уақыт өте келе инклюзия туралы түсінік оқушылардың сипаттамаларының кең спектрін қамту үшін кеңейді, бірақ ерекше білім беруді қажет ететін балалар ұлт, сынып, жыныс, тілдік, мәдени және әлеуметтік айырмашылықтары бойынша шектелмейді.

Инклюзивті білім беру жағдайында АКТ қолдану бойынша көптеген зерттеулер барлық мұғалімдер үшін маңызды болғанымен, информатика сабақтарының инклюзивтілігін қалай ұйымдастырып, қамтамасыз ету бойынша әлі де зерттеу жұмыстары қажет.

Инклюзивті білім беру жағдайында АКТ қолдану бойынша көптеген зерттеулер барлық мұғалімдер үшін маңызды болғанымен, информатика сабақтарының инклюзивтілігін қалай ұйымдастырып, қамтамасыз ету бойынша әлі де зерттеу жұмыстары қажет.

Нат-Турнердің зерттеуі бойынша ерекше жандардың қол жетімділік пен дағдыларының болмауы оларды цифрлық әлемнің сыни емес тұтынушыларына айналдыруға мәжбүр етеді [7].

Жоғарыда айтылғандарды ескере келе, зерттеу жұмысымыздың мақсаты — инклюзивті білім беру жағдайында оқушыларды информатикаға оқыту процесін ұйымдастыру бойынша жұмыстарға талдау жасай отырып, оқу процесін ұйымдастыру жолдарын қарастырып, тиімді оқыту формаларын ұсыну.

«Информатика» пәні бойынша білім алушылар үшін әр түрлі байланыс арналарын, интерактивті жаттығулар, www.edu.buncee.com, https://explaineverything.com/, https://edpuzzle.com/, www.commonlit.org, https://www.bloomz.net/ цифрлық білім беру порталдарының ресурстарын қолдана отырып, жеке және топтық жұмыстарды жүзеге асыруға болады.

Осыған орай, инклюзивті білім беру жағдайында информатиканы оқыту бойынша білім беру ресурстар кешені құрылды.

Инклюзивті білім беру жағдайында информатиканы оқыту бойынша құрылған білім беру ресурстар кешені балаға әлеуметтік бейімделуіне мүмкіндік беретін білім, дағдыларды алуға көмектеседі.

«Ұсынылған тапсырмаларды өз педагогикалық қызметіңізде қолданып көрдіңіз бе?» сұрақ бойынша сарапшылардың тең жартысы «Иә», төрттен бірі «Көп жағдайда», тағы да төрттен бірі «Жоқ» деп жауап берген.

Оқушыларды информатикаға оқыту бойынша әдістемелік нұсқаулықтар беріліп, құрастырылған білім беру ресурстар кешенін апробациядан өткізу жұмысы жүргізілді.

Тақырып бойынша оқушылармен жүргізілген сауалнама мен оның қорытындысы берілген.

Трухинаның берген анықтамасы бойынша, виртуалды зертхана «Виртуалды зертхана бағдарламалық–ақпараттық кешен» тікелей тәжірибе арқылы емес виртуалды түрде тәжірибе жүргізу арқылы нақты әрі толық ақпарат алуға болатын бағдарлама.

Химия пәнінен виртуалды зертханалық жұмыстарды дұрыс орындау барысында, білім алушылар тақырып бойынша есептер шығару, алгоритм мен техниканы бекіту, химиялық экспериментті орындау, курстың заңдылықтарын игеру, химиялық процестердің оқыту барысындағы белсенді болу дағдыларын дамытады.

STEM– әдісін енгізу бойынша Ы.

Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы ұсынған STEM-білімді енгізу бойынша әдістемелік ұсынымдар [3], жалпы білім беретін мектепте STEM бағыттары бойынша білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдарды жатқызуға болады [4].

Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы ұсынған STEM-білімді енгізу бойынша әдістемелік ұсынымдар [3], жалпы білім беретін мектепте STEM бағыттары бойынша білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдарды жатқызуға болады [4].

Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы ұсынған STEM-білімді енгізу бойынша әдістемелік ұсынымдар [3], жалпы білім беретін мектепте STEM бағыттары бойынша білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдарды жатқызуға болады [4].

Шетел зерттеулерінің мәліметі бойынша STEM-әдісімен физика-математикалық пәндерді оқыту білімгерлердің теориялық және эмпирикалық қабілетін жоғарылатып, үлгерімі мен қызығушылығын арттырады [5-6].

Алғашқы сұрақ бойынша білім алушылардың 40,3 % (бірінші диаграмма бойынша) STEM түсінігімен мүлдем таныс еместігін жеткізді.

Алғашқы сұрақ бойынша білім алушылардың 40,3 % (бірінші диаграмма бойынша) STEM түсінігімен мүлдем таныс еместігін жеткізді.

Диаграмма бойынша білімгерлердің 40% STEM-әдісін ғылым, технология, инженерия және математика көмегімен нақты өмір мәселелерін шешу деп түсінсе, 21% тәжірибе жасау арқылы ғылымды түсіну деп болжамдайды.

Бұл диаграмманың көрсетуі бойынша білімгерлердің басымды бөлігі (39 %), оқытушы тақырыпты түсіндіре отырып, оны жаттығулармен пысықтаса, олар тақырыпты тереңірек меңгеретіндігін атап өтті.

Алайда, оныншы диаграмманың көрсетуі бойынша жоғары оқу орнында қолданылып жатқан оқыту тәсілдері және оқытушылардың біліктілігі мен білімі студенттердің тек 45% ғана толық қанағаттандырады екен.

Студенттердің пікірі бойынша ең тиімді оқыту әдістері — ол тақырыпты әр түрлі жаттығулармен немесе өмірден алынған мәселелермен толықтыра отырып, оларды саралау және шешу болып табылады.

Дегенмен ондай арнайы бағдарламалардың басым бөлігі оқытушыға сол сала бойынша біліміне сүйене отыра таңдау жасауға алып келеді.

Сонымен қатар жоғары оқу орындарында осы бағытта оқытуда негізге алынатын эксперттік жүйелерді талдап, ол бойынша қолданысқа енгізілген арнайы курстардың тақырыптарын саралаған, ғылыми-зерттеу орталығында жасалған роботтың қолданысын сипаттаған.

Мысалға алынған жоғары оқу орнының мамандықтарында оқытылатын пәндер арқылы таңдалған тақырып бойынша жасалған қорытындыда авторлар болашақта жалғасын табатын интеллектуалды жүйелердің қолданыс аясын көрсеткен.

Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алған жылдан бастап еліміздің білім беру жүйесін ілгерілету бойынша көптеген оң реформалар, жаңа тың жобалар жүзеге асырылып келеді.

В09 Математика мұғалімдерін даярлау білім бағдарламасының сипаттамасында 6В01501 –Математика, 6В01502 Математика-информатика, 6В01502.1 Математикафизика бойынша «Деректер қорын басқару жүйесін, сараптау жүйелерін және жасанды интеллект жүйелерін жобалау және дайындау» пәндері аса маңызды.

В57 Ақпараттық технологиялар білім бағдарламасы бойынша кәсіптік қызмет бағыттары қатарында «Сараптау жүйелерді жасау, іске қосу және пайдалану» көрсетілген.

ғалымдардың ғылыми еңбектерінде сандық және ақпараттық-коммуникациялық технология құралдарын білім беру үрдісінде пайдалану арқылы білім берудің оқыту түрлері мен әдіcтерін ұйымдаcтыруды жетілдіру, білім алушының пән бойынша қажеттілік туындаған ақпаратты өз бетінше жинақтауы мен өңдеу дағдыcын дамыту, зерттеліп отырған объект пен заңдылықтар жайлы мәліметтерді жинау әрі қажет болғанда өңдеу және тарату дағдыcын қалыптаcтыру мақcатында қолдану айтылады, мысалдар арқылы нақтыланады.

Интеллектуалды жүйелер бойынша білім алған маман өз білімін қолданбалы бағытта кеңінен пайдаға асырады.

Мақала тақырыбы бойынша зерттеуге қажетті әдіс ретінде авторлар ең алдымен студенттер арасында сауалнама ұйымдастырды.

Бөкетов атындағы Қарағанды университеті математика және ақпараттық технологиялар факультетінде зерттеу тақырыбы бойынша пәндерді оқытуда суденттердің теориялық білімдерін практикалық қырынан қарап, арнайы бағдарламалар арқылы жұмыс жасау дағдыларын жетілдіру үшін тағы да бірнеше іс-шаралар жүзеге асырылды.

Мысалы 2018–2019 оқу жылында университеттің № 2 оқу ғимаратында компьютерлік графика және модельдеу, мобильді қосымшалар жасау бойынша практикалық жұмыстарға арналған оқу зертханасы ашылды.

Білім саласына енгізілетін ақпараттық технологиялар бойынша өзгерістер арнайы мамандар мен мұғалімдердің қолданысынан тексеріс өтуі керек [2: 78].

Оларды оқытудың мақсаты — күрделі тапсырмаларды автоматтандыру бойынша мамандар даярлау.

Сол себепті де оқытушылар пәнді оқыту кезінде қолданыстағы технологиялары бойынша тәжірибелерімен бөліседі, жаңа ойларды қорытындылайды

Еліміздің білім беру жүйесінің барлық кезеңдерінде жаңа ережелер жасалып, оларды кеңінен қолдану бойынша басқа бағыттар қалыптасуда.

Таңдап алынған мамандықтар бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартының міндетті компоненті құрамындағы пәндер мазмұнын ескере отыра және оқытылып келген арнайы курстардың тақырыптарына талдау жасай келе қамтылған тақырыптардың қазіргі өмірде, ақпараттық салада кең қолданылып келе жатқан эксперттік жүйелер тақырыбына аз көлем бөлінгенін байқадық.

Оқу бағдарламалары арасында 6В06103 — «Ақпараттық жүйелер», 05070300 — «Ақпараттық жүйелер» бағдарламаларының ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты бойынша міндетті компонеттер құрамына жасанды интеллект, интеллектуалды жүйелерге қатысты пәндер қажеттілігі ескеріліп, арнайы курс енгізілді [4: 36].

Интеллектуалды жүйелер бойынша жоғары оқу орындарының бірнеше бағытта мамандар даярлауын жетілдіру аса маңызды.

Зерттеу жұмысында теориялық материалдарды, интеллектуалды жүйелердің қоғамдағы маңыздылығын, интеллектуалды жүйелердің жоғары оқу орындарында оқытылу жағдайын, өткізілген форум нәтижелерін ескере отыра, студенттерді интеллектуалды жүйелер бойынша жоғары оқу орнында даярлауды жетілдірудің педагогикалық жүйесі құрылды.

Студенттердің сабақтан тыс уақытта пән бойынша жинаған теориялық білімдерін әрі қарай толықтыруына, өз беттерінше талдау жасауларына, арнайы жабдықталған аудиторияларда жұмыс жасау арқылы дағдыларын қалыптастыру мен жетілдірулеріне мүмкіндіктері бар [5: 156].

Білім бағдарламалары бойынша ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартындағы міндетті компоненттер мен таңдау компоненті ретінде алынған пәндер мазмұнына мамандықтар бойынша талдау жасай келе, интеллектуалды жүйелер бойынша даярлауды жетілдіру педагогикалық жүйесінің мазмұны құрылды.

Білім бағдарламалары бойынша ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартындағы міндетті компоненттер мен таңдау компоненті ретінде алынған пәндер мазмұнына мамандықтар бойынша талдау жасай келе, интеллектуалды жүйелер бойынша даярлауды жетілдіру педагогикалық жүйесінің мазмұны құрылды.

Білім бағдарламалары бойынша ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартындағы міндетті компоненттер мен таңдау компоненті ретінде алынған пәндер мазмұнына мамандықтар бойынша талдау жасай келе, интеллектуалды жүйелер бойынша даярлауды жетілдіру педагогикалық жүйесінің мазмұны құрылды.

− интеллектуалды жүйелер бойынша эксперттік жүйелер құру әдістерін, бағыттарын жан-жақты талдау;

Университетке кеңес алуға келген талапкерлерге бакалавриат, магистратура және докторантура бойынша бағдарламаларға қатысты ақпарат беріп, оқуға түсу ережелерімен таныстырады (сурет 2).

Бұл роботты таныстыру келесі сілтемелер бойынша әлеуметтік желілерде орын алды: https://www.instagram.com/p/CRRRhjNh-f0/?

Еліміздің интеллектуалды жүйелерге оқытатын жоғары оқу орындарында сан алуан білім бағдарламалары бойынша білім алатын студенттер ең алдымен маманға деген сұраныс пен оқытылатын пәндерге назар аударғандары дұрыс.

Зерттеу тақырыбы бойынша жасалатын шағын түйіннің бірі — интеллектуалды жүйелер мен оның басты бағыттарына оқытудың әдістемесін жетілдіруде әлемдік тәжірибені, ақпараттық технологиялар саласындағы жаңашылдықтарды назарда ұстау, еліміздің іргелі кәсіпорындарындағы мамандардың кәсіби тұрғыда дамуына ықпал етуші факторларға назар аудару болып табылады.

Тағы да бір жайт ол ақпараттық технологиялардың тереңінен қолданысқа енгізілуі дамып келе жатқан интеллектуалды жүйелер бойынша кәсіби мамандардың жоғары біліктілігі болуына деген талаптар.

Coreapp.ai бағдарламасы аясында білім алушылар әртүрлі тапсырмаларды тікелей платформада әзірлей алады, қиындық деңгейлері бойынша құрылымдауға және білімдері мен дағдыларын тексере алады.

Онда сабақтар мен курстар бойынша іздеуге ыңғайлы сүзгі бар.

Төртінші мысалға геоэкологиялық индикаторлар бойынша проблемалар мен реакция беру индексін анықтау мақсатындағы тағы бір байланыстыру тапсырмасын келтіруге болады (сурет 4, сурет 4 А).

Себебі, осындай платформа бағдарламалау дағдысынсыз оқу материалдарын оңай және тез құруға, білім беру материалдарының эргономиялық дизайны және әртүрлі құрылғыларға автоматты бейімделуге, материалдарды оқытуды басқару

ҚР Үкіметінің 2017 жылдың 12 желтоқсандағы № 827 қаулысы бойынша бекітілген «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының негізгі бағыттарының бірінде адами капиталды дамыту мақсаты көзделеді.

− АКТ-мамандықтар бойынша мемлекеттік гранттар санын арттыру.

− Барлық мамандықтар бойынша 80 % ЖОО үшін АКТ пәнін енгізу.

ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығы бойынша бекітілген «Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары» құжатында: кәсіптік білім берудің мазмұнына кәсіби қызметте ақпараттықкоммуникациялық және цифрлық технологияларды қолдануға бағытталған базалық құзыреттер кіреді деп айқындалған.

2022 жылда білім беру саласын цифрландыру бойынша айқындалған жоспар бойынша елімізде: интернет желісін қолданушылар үлесі 82 %-ға дейін, ал халықтың цифрлық сауаттылығы деңгейі 83 %-ға дейін артады және орта, жоғары және қосымша білім беру жүйесі цифрлық экономиканың қажеттіліктеріне сай келетін болады деп күтілуде.

2022 жылда білім беру саласын цифрландыру бойынша айқындалған жоспар бойынша елімізде: интернет желісін қолданушылар үлесі 82 %-ға дейін, ал халықтың цифрлық сауаттылығы деңгейі 83 %-ға дейін артады және орта, жоғары және қосымша білім беру жүйесі цифрлық экономиканың қажеттіліктеріне сай келетін болады деп күтілуде.

Еліміз дүниежүзі бойынша мобильді интернет ең aрзaн елдердің үштігіне кіреді, яғни 2019 жылғы деректер бойыншa Қазақстан Үндістaн және Қырғызстaннан кейінгі ең aрзaн мобильді интернетті таратын ел болып сaналaды.

Еліміздің Білім және ғылым министрлігінің aрнайы дерегі бойынша мемлекетімізде ересектердің ¾ цифрлық сaуaттылықтың базалық деңгейіне ие, ¾ aстамындa интернетке қолжетімділік бaр.

Мемлекетімізде робототехника шеңберінде бaғдарламалаудың жалпы негіздеріне үйрететін 372 үйірме жұмыс істеуде және «Aқпараттық-коммуникациялық технологиялар» (AКТ) саласы бойынша кәсіби мамандарды дайындауға бөлінетін грaнттар саны жыл сайын aртуда.

Сонымен қатар, университет оқытушылары мен студенттері цифрлық сауаттылық пен құзыреттілік бойынша арнайы оқу курсынан өтті.

Моспан [9] және т.б.) еңбектерін негізге ала отырып, әр түрлі бағыттар бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жариялауда.

Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің 2 және 3 курс бойынша жалпы саны 29 студенті қатысты.

Сауалнама бойынша алынған нәтижелер төменде көрсетілген (кесте 1, сурет 1).

Студенттердің көзқарасы бойынша, жоғары білім беру үдерісіндегі цифрландырудың ең басты артықшылығының бірі — оқудың жеке траекториясы.

− Оқытудың мазмұнын, әдістері мен ұйымдастыру формаларын, білім беру бағдарламаларын цифрлық мүмкіндіктерге сәйкес жаңарту, оқытушы мен студенттер арасында тығыз онлайн комм − Ғылымның барлық саласы бойынша (әсіресе, қазақ тіліндегі) оқу құралдар, оқулықтар, оқуәдістемелік материалдар мен диссертациялық зерттеу жұмыстарының электронды нұсқасын барлығына қолжетімді ету.

Ұсынылып отырған əдістемелік үлгі бойынша арнайы жаттығулармен тапсырмалар құрастыру; Тəжірибелік-эксперименттік оқытудың болжамы: егер, тілдік жоғары оқу орындары оқу үрдісінде студенттердің болашақ мұғалімдердің мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігін қалыптастыруда Интернет-ресурстарын қолдану теориялық, ғылыми-əдістемелік тұрғыдан жүйелі қарастырылса, мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігін қалыптастырудың тиімділігін көрсететін əдістемелік амалдар айқындалып, олардың мазмұны негізделсе, онда студенттердің тілді үйренуге қызығушылығы артады, болашақ мұғалімдердің мамандыққа бағытталған мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігі жоғары нəтижелі қалыптасады, себебі Интернет-ресурстарын қолдану негізінде тиімді жағдай туындайды, тіл білімі деңгейі көтеріледі, шетел тілін үйренуге ынтасы жаңғырып, мамандыққа бағытталған мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігі теориялық жəне практикалық мақсатына сəйкес арнайы зерттеліп, ұсынылып отырған əдістеме бойынша іске асады.

Ұсынылып отырған əдістемелік үлгі бойынша арнайы жаттығулармен тапсырмалар құрастыру; Тəжірибелік-эксперименттік оқытудың болжамы: егер, тілдік жоғары оқу орындары оқу үрдісінде студенттердің болашақ мұғалімдердің мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігін қалыптастыруда Интернет-ресурстарын қолдану теориялық, ғылыми-əдістемелік тұрғыдан жүйелі қарастырылса, мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігін қалыптастырудың тиімділігін көрсететін əдістемелік амалдар айқындалып, олардың мазмұны негізделсе, онда студенттердің тілді үйренуге қызығушылығы артады, болашақ мұғалімдердің мамандыққа бағытталған мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігі жоғары нəтижелі қалыптасады, себебі Интернет-ресурстарын қолдану негізінде тиімді жағдай туындайды, тіл білімі деңгейі көтеріледі, шетел тілін үйренуге ынтасы жаңғырып, мамандыққа бағытталған мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігі теориялық жəне практикалық мақсатына сəйкес арнайы зерттеліп, ұсынылып отырған əдістеме бойынша іске асады.

Яғни, алғашқы кезең бойынша төмендегі міндеттерді орындау қажет:

Біз осы алғашқы кезең бойынша студенттердің білімін тексеру барысында отандық əдіскер- ғалым С.С.

Берілген сауалнаманың, тəжірибелік-эксперименттік жұмыстан кейінгі студенттердің мəдениетаралық қарым-қатынас құзыреттілігін дамытуда Интернет–ресурстарын пайдалануын тексеруге арналған тест сұрақтары 4 балдық жүйе бойынша анықталады.

Жабық тест сұрақтарының нəтижесі төмендегі шкала бойынша анықталады:

Ал ашық тест сұрақтарының нəтижесі келесі шкала бойынша анықталады:

Тест қорытынды нəтижесі келесі шкала бойынша анықталады: