Руханилық – бұл өмірдің барлық салаларында үнемі жұмыс жасау.

Руханилық – бұл өмірдің барлық саласында үнемі жұмыс жасай білу қабілеті.

Руханилыққа жету үшін «жаныңды тәкәппарлықтан, жаман ойлардан, күнәлардан тазарту» қажет, және бұл қиын жұмыс болғандықтан, ешқандай күш жұмсамай, шығармашылыққа еліктеп, жалған сөздер жасап, квази-шығармашылықпен айналысуға азғырылады.

Қазақстан философтары руханиятты нақты және тұтас түсіну бойынша үлкен жұмыс жүргізуде.

Әр қоғамда көптеген жасөспірім мен балалар өздерінің қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін отбасында, мектепте, жұмыс орнында, спорт үйірмелерінде, мешітте әртүрлі іс-әрекеттер жасайды.

Сондықтан жұмыс істеуге құлық таныта бермейді.

Бала кезінде наразылықтарды бастан өткерген адамдар ересек кезінде 6,9% жұмыс істеген.

Қаланы жоспарлау саласындағы плюрализмге қол жеткізу үшін екі белгілі тарап, оның ішінде ресми және бейресми тараптар бір-бірімен өзара әрекеттесе жұмыс жасауы керек.

Ойшылдың қөзқарасы бойынша, пайдалы жұмыс үшін сарттар бір-бірін байқауға алуға тырыспайды, сондықтан олар қазақтардан гөрі бірлескен.

Олар терлеп жұмыс істей алады, байлықты қалай табуға және сән-салтанатта қалай өмір сүруге болатындығын біледі деп тұжырымдайды [1, 68 б.].

Осы қосымша әрекеттерге түсіндірме ретінде Хизб-ан-Нурдың несі дұрыс болмады, салафиттер дәстүрлі миссионерлік жұмыс (әд-Да’ва әл-Сәләфия) мен саясаттың үйлесіміне күмән келтіре отырып, ең «куетистік» пікірді ұстанады.

Әрбір дене мүшесі өзара әрекеттесіп, жұмыс жасайды.

Адамның жүрегі – басқа органдардың біріктіруші, іске қосушы және жұмыс істеуінің ұйытқысы [17, 153 б.].

[5] Бұл мәтінде Европада жалданып жұмыс істеуші түрік мұсылман жұмысшыларының саф таза ниетімен, ойын сол елдердегі мұсылман діні өкілдерін қорғаушымыз деген фирмалардың өзінің алдауын, ойнауын айтылған.

Адамның өз еңбегінен жатсынуы қазіргі фрилансерлік, нарықтық ортада жұмыс жасамауы мүмкін.

Бізбен көрші Ресей Федерациясы мен Беларусь Республикасының проваславияны рухани, тарихи мұра ретінде бағалап, оған мемлекеттік қолдау көрсетуі, олардың осы идентификациялық қалыптың аясында жұмыс жасап жатқанын көрсетеді.

Әйткенмен, Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасы құрылтайшысы болып саналатын Нұр-Мүбәрак Ислам мәдениеті университеті ҚР Білім және ғылым министрлігінің лицензиясымен жұмыс істейді.

Оларда Дін істері басқармасы мемлекеттік мекеме болғандықтан, Дін істері қоры соның атынан жұмыс істейді ал бізде Қоғамдық даму министрлігі Ислам дінінің бақылау немесе жаю функциясын өзіне алмайды, олай болса бұл функцияны ҚМДБ арқылы, Уақып қорымен бірлесе үйлесітіп жүзеге асыруға болады деп ойлаймыз.

Кейін Комиссия құрамына Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы халық депутаттарының тобы енгізіліп, сарапшы жұмыс топтары құрылады.

Комиссияның екінші құрамы бір айдан астам уақыт – 1989 жылдың қазан айының басынан қараша айының 14-не дейін жұмыс істейді.

Комиссияны таратып, шағын жұмыс тобын қалдырады.

1989–1990 жылдары жұмыс істеген Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Жоғары Кеңестер Президиумы жанынан құрылған Комиссия Желтоқсанға байланысты орын алған азаматтардың құқықтарының өрескел бұзылуы туралы көптеген фактілерді, халыққа қарсы репрессиялар ұйымдастырушылардың аты-жөндерін анықтады [3, 17-23 бб.].

Декартша айтсақ: «Тек қана ақылымыздағы анық және күмән келтіре алмайтын нақты білім бола алатын обьектілермен ғана жұмыс жасауымыз керек» [3, 10 б.].

Екіншіден, жаратылыстану ғылымдарының тақырыбы болған физикалық дүние қазіргі күйімен құрылып аяқталған, біткен болып танылып, тек барлық күйіндегі объекттермен ғана жұмыс жасаса, рух ғылымы өз тақырыптарын, жүздеген жылдар бойғы тарихи процестердің дамуында жүзеге асырылып, әлі бітпеген күйінен іздейді.

Нәтижесінде, біз, «бұл тарихи құбылыс пен оқиға белгілі бір ережелерге сәйкес жұмыс жасайды» деп түсіндіреміз.

- жаратылыстану ғылымында теориялық көзқарастың маңыздылығы қандай жоғары болса, тарихи әдісте рух ғылымына жұмыс жасайтын, белгілі бір ғылыми позицияны алып, сол позицияны түсіну үшін талқыға салу, интерпретация жасау өте маңызды;

Оның ойынша, рухани ғылымдар тек өз саласында, өзінше жұмыс істей алады.