Және де бұл – ұзақ жолдың, тағдыр жолының алдындағы үнсіздік секілді екеуіне де ауыр тиді.

– Жо-жоқ, бұл біздің ауылдың дәмі емес!

Назгүлдің енді бұл тақырыпты қозғағысы келмеді.

Бұл оның ең осал жері еді.

Музейдің бұл бағалы коллекциясында Абай, Шәкәрім, Құрманғазы, Дина, Жамбыл, Қазанғап, Ақан сері, Біржан сал, Кенен, Сүгір, Ахмет Жұбанов, Нұрғиса Тілендиев және т.б.

Ұлы ақынның немересі Исраил бұл домбырамен облыстық, республикалық деңгейдегі түрлі байқау­ларға қатысып жүрді.

Бұл жұмысқа сол кезеңде музей жанынан құрылған «Сазген» фольклорлы-этнографиялық ансамблінің қосқан үлесі зор.

Сынық бұл тұманнан қара ноқат секілді көрінді.

Өзге балалар жаздай жайнап жүргенде, бұл күз секілді.

Анасына бұл жай ауыр тиген болуы керек әкелері Ожарды бетінен шапалақпен тартып жіберді.

Сонда сонша уақыт бұл әкесіне керексіз болғаны ғой.

Бірақ, бұл жолы Жарым елегізи бастады.

Бұл дүниеде аналарынан асқан адам жоқ қой?

Ол да бұл ырың-жырыңнан мезі болғандай.

Бұл ұлт мәдениетінің даму жолындағы табиғи эволюция болғанымен, ұлы дәстүрлік ұғымдар мен танымдарды тым қарабайырландырып алған біздің қоғам үшін әжептауір жетістік деп санар едік.

«Ертоқым» өлеңінде бұл тақырып барынша ашыққа шығады.

Оның бұл тақырыбы, жырлау аясы тұтас бір кең тынысты поэмаға жүк болуы да ғажап емес.

Ақынның «Үрейлі үй» топтамасының бір қайырымы ғана бұл.

Демек бұл үй өз ішіңдегі үймен үндесіп жатуы әбден мүмкін.

Мүмкін бұл өткен өміріңнің шалығы, қайта соққан елесі.

Мүмкін бұл біз ұмыт қалдырған табиғи болмыстың бастауы.

Ақынның өзі «Бұл үй ғасырлар бойы жел өтінде тұрды, ғасырлар бойы есік алдынан керуен көшті, сол көшкен керуенмен бірге бұл үйде аңызға толды...»,- деп еске алады.

Ақынның өзі «Бұл үй ғасырлар бойы жел өтінде тұрды, ғасырлар бойы есік алдынан керуен көшті, сол көшкен керуенмен бірге бұл үйде аңызға толды...»,- деп еске алады.

Ғасырлар бойы соққан жел бұл үйді әбден тоздырды, үй туралы аңызды да соққан жел өзімен бірге ұшырып әкетеді де, бұл үй баяғы үрей құшағында қала береді.

Ғасырлар бойы соққан жел бұл үйді әбден тоздырды, үй туралы аңызды да соққан жел өзімен бірге ұшырып әкетеді де, бұл үй баяғы үрей құшағында қала береді.

Соққан жел мен көшкен аңыз ескі жұрттың орнында әлі байыз таппай жүр, бұл қашан тоқтайды дейді ішкі дауыс.

Бұл қайталаулар мен риторикалық сұрақтар өлеңді өмірге, бүгінгі әуенге барынша жақындата түскенімен, ақын тура осы жерден кенет бұрылыс жасайды.

Бірақ, бұл қауышу сананың тым алыс түкпіріндегі және тым биік нүктесіндегі бір сәттік, лездік қауышу болмақ.

(Бұл жерде Жұмекеннің «Майлы сорпасының» жөні басқа).

Әрине, дау туғызбас тұжырым бұл.

Тұмаға бұл тақырыпта да ешкімге дес берген емес.

Бұл – түп-тамырынан жаңсақ пікір.

Оның бұл тақырыпқа ат басын бұруы жайдан-жай емес.

Туысым жоқ болса да бұл қалада,

Олдағы разы болды бұл барысқа,

Келе беруге болады Қазақстанға бұл күнде батыл», – деп, оларды туған елге – Қазақстанға шақырады.

– Бұл сауалыңның мән-мағынасы өте тереңде.

Бұл жердің тарихи аты «Бес там» екен.

Қабығы қалың болған соң, аязға шыдамды болады да, бұл қауынның құны қыстың күні қатты көтеріліп кетеді.

Бұл үрдістердің бәрін мемлекетімізді ұстап тұруға лайықталған философиялық құбылыстар деуге болады.

Сонда, бұл не?

Бұл – өз ұлтын, өз шәкіртін қорлау!

Сонымен қатар бұл жыл бізге үлкен жауапкершілік те артты.

Бұл мерейтой бізге әлемдік өркениет тарихында адамзаттың екінші Ұстазының рөлін анықтауға және әл-Фараби бейнесін қазақ елінің ұлттық брэнді ретінде дәріптеуге зор мүмкіндік беріп отыр.

Бұл орталықтардың санын арттырып, олардың негізінде ҚазҰУ филиалдарын ашу жұмыстары қолға алынуда.

Бұл платформа заманауи фарабитану саласында халықаралық деңгейде ғылыми зерттеулер мен жобалар, конференциялар мен симпозиумдар, осы тақырып бойынша жарияланымдар мен мақалалар туралы ақпаратты бір виртуалды кеңістікте жинақтап, әлемдік фарабитанушыларға бірігіп жұмыс жасауға мүмкіндік тудыруда.

Бұл – әрқайсымызды ойландыратын маңызды мәселе.

Бұл тұрғыда Шәкәрімнің білімділерге қойған бес сауалына жауапты әркім ұлы ұстаз еңбектерінен таба алады.

Ойшылдың: «Қайырымды қоғам – бұл шынайы бақыт және оған жетудің жолдары туралы нақты білігі мен білімі бар әрі сол білігі мен біліміне сай әрекет ететін адамдар қауымдастығы», – деген ұлағаты адамзат дамуы үшін бағдаршам болары даусыз.

Бұл – адами құндылықтарды биік бағалайтын біздің ұлтымызға ауыр сын.

Соның арқасында бұл халық әлемнің дамыған озық елдерінің қатарында.

Бұл қарама-қайшылықтар бүгінгі уақытта адамзатты рухани тоқырауларға әкеп тіреуде.

Бұл орталықтар ғұлама ілімін насихаттаумен бірге, ұлтымыздың тілі мен мәдениетін таратумен де айналысады.

Бұл ой жүзеге асса, ұлы ғұламаның туған жеріне де, жерленген жеріне де Қазақ елі ие болмақ.

Бұл жолы да суретшілік өнерім көмектесті десем болады.

Байқауымызша, Құсыман ағаның бұл белесте де жолы болған сыңайлы.

«Бұл ауқымы жағынан әрқайсысы бір көркем фильмнің уақытына пара-пар, мазмұны тұрғысынан деректі повестке бергісіз, адамдардың қиын да қызықты тағдырын арқау еткен, көрерменді бірде жылатып, бірде күлдіре отырып, сан жылдар бойы бір көруді арман еткен адамдарды сахна төрінде табыстырған, ұлттық дәстүр мен салт-сананы оятып, ұрпақ жалғастығын ұлықтайтын, жастарды отансүйгіштік рухқа шақыратын хабарлар еді.

Бұл менің теледидарда өткізген 20 жыл ішіндегі жан дүниемді жадырататын, тың ізденістер мен табыстарға толы дүнием болды!» – дейді Құсекең өз естеліктерінде.

Бұл жерде Құсыман ағаның бойындағы дарыны мен қабілетін танып, оған жауапты жобаларды сеніп тапсырған ардақты ағаларды айтпай кетсек, арымызға сын болар еді.

Мұқият қарасаңыз, бұл сұрақтың жауабын комиссия материалдарынан іздеп көруге болады.

Бірақ, билік үшін тиімсіз бұл фактілер сол беті тексерілмей, қараусыз қалған.

Мүмкін бұл құжаттар өз уақытын күтіп жатқан болар.

М.Шаханов: Республика Жоғарғы сотына сұрау салып, мәселенiң бұл жағын да сұрап көрдiк.

Бұл арада бірқатар құжаттарды МҚК мен тергеу органдары алып кеткені ескерілмеген.

Бұл аталған қыздардың барлығы да Желтоқсан құрбандарының ресми санатына енбеген.

Желтоқсан қырғынын ұйымдастырғандар тонын аударып киіп, әлі де билікте отырғанда, бұл сұраққа жауап күту қиын.

Бұл жөнінде опық жеп, жазықсыз жапа шеккендерден кешірім сұраған билікті көрмедік.

БАҚ беттерінде жүйелі жүргізілген бұл науқан МҚК-ның құпия қызметінің нәтижесі екені даусыз.

Бұл тапсырманы орындамаған қазақтарды кадрлық тұрғыдан қудалау жүргізілді.

Бұл шаруаны СССР бас прокурорының орынбасары Олег Сорока қадағалап отырды.

Бұл баяғы «Желтоқсанға қатысты барлық құжаттар өртеніп кетті» деп, парламент комиссиясының өзін алдаған генерал болатын.

Тағдырдың жазуымен қазақтың жерінде өмір сүріп жатқан басқа этнос өкілдері үшін де бұл бұлжымас қағидатқа айналуға тиіс деп білеміз.

Бұл ретте, ерекше назарда ұстайтын жайт, қазақ батырларын ат үстіне шоқитып, қолына қылыш беріп немесе кітап ұстатқызып қоятын байырғы таптаурын ізден арылғанымыз жөн.

Өзінің құдіретіне әбден сенетін Ібіліс бұл хабарды естіген кезде біраз уақытқа дейін есеңгіреп, есін жия алмай қалды.

Кіммен тайталаспақ бұл?

Мына түрімен бұл кімге қарсылас болып жарытады дейсің?

Бұл не болғаны?

Бұл қалпында қауіп туғыза алмас.

Оның бұл жолғы алаңдауында ерекше сыр бар: Жаратқан иеміз саз балшықтан илеп Адамды жасап, барша періштелерге: «Оған иіліп, жүгініңдер, мойындап тағзым етіңдер, өйткені мен оны өзімнің үмбетім етіп сайлаймын», – деген.

Бұл құдіреті күшті, оттан жаралған, құрметі де, дәреже бағы мен сән-салтанаты да жарасқан Ібіліс болса, саз балшықтан иленген адамсымаққа үлкен басымен қалай иілмек?